Ζωγραφίζοντας την ελληνική επανάσταση:
οι πίνακες του Ευγένιου Ντελακρουά
Ο Ευγένιος Ντελακρουά (1798-1863) είναι ένας από τους πιο γνωστούς Γάλλους ζωγράφους του ρομαντισμού.
Με τα έργα του άνοιξε το δρόμο της μετάβασης από το ρομαντισμό στο συμβολισμό και τον ιμπρεσιονισμό.
Ως γνήσιος ρομαντικός καλλιτέχνης εμπνεύστηκε από ηρωικά ιστορικά γεγονότα, όπως η Γαλλική και η Ελληνική Επανάσταση, αλλά και από τα ταξίδια του στην "εξωτική" Ανατολή (Μαρόκο). Ο ίδιος επηρεάστηκε από το κίνημα του Ευρωπαϊκού Φιλελληνισμού και κυρίως από το έργο του Άγγλου Φιλέλληνα ποιητή Λόρδου Μπάυρον.
Ο Ντελακρουά εμπνεύστηκε τέσσερις πίνακες από τον ελληνικό επαναστατικό αγώνα. Ο πρώτος και πιο διάσημος πίνακάς του με θέμα από την ελληνική επανάσταση είναι το γνωστό έργο του με τον τίτλο Σκηνή από τις σφαγές στη Χίο.
Ευγ. Ντελακρουά, Σκηνή από τις σφαγές στη Χίο. 1824. Λούβρο-Παρίσι.
Στον πίνακα, που έχει ύψος τέσσερα μέτρα, δεν υπάρχει ούτε μία "ηρωική" μορφή και φυσικά ούτε ίχνος φωτός και ελπίδας...
Στο έργο απεικονίζεται με δραματικότητα, πάθος και ένταση μία σκηνή εξόντωσης του άμαχου πληθυσμού του νησιού από τους Τούρκους, που πράγματι συνέβη το 1822.
Το έργο εκτέθηκε το 1824 στο Σαλόνι Έκθεσης στο Παρίσι και προκάλεσε μεγάλη εντύπωση και πολλές συζητήσεις στους καλλιτεχνικούς κύκλους της γαλλικής πρωτεύουσας.
Αρκετοί ήταν αυτοί που σχολίασαν αρνητικά την επιλογή ενός αντιηρωικού θέματος-της καταστροφής και μάλιστα της σφαγής άμαχου πληθυσμού-από τον Ντελακρουά.
Η αντίδραση αυτή δικαιολογείται απόλυτα, αφού είναι γνωστό ότι οι ρομαντικοί καλλιτέχνες απεικόνιζαν κυρίως ηρωικές σκηνές με υψωμένα ξίφη γενναίων πολεμιστών και όχι πολεμικές σκηνές με το θάνατο απλών ανθρώπων...
Ωστόσο, ο πίνακας αγοράστηκε από τη γαλλική κυβέρνηση και φαίνεται ότι ενίσχυσε το ήδη ισχυρό κίνημα του γαλλικού φιλελληνισμού.
Το δεύτερο έργο, που ο Γάλλος καλλιτέχνης ζωγράφισε για να εκφράσει την υποστήριξή του στον ελληνικό επαναστατικό αγώνα, είναι ο πίνακας με τον τίτλο
Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου.
Ο Ντελακρουά γνώριζε το Μεσολόγγι και από το θάνατο του Λόρδου Μπάιρον (ο Άγγλος ποιητής είχε πεθάνει στο Μεσολόγγι από πυρετό το 1824).
Στον πίνακα κυριαρχεί μία αλληγορική γυναικεία μορφή με ανοιχτά τα χέρια, ντυμένη με παραδοσιακή ελληνική ενδυμασία, η οποία βέβαια συμβολίζει την Ελλάδα.
Πηγή έμπνευσης του Ντελακρουά είναι η δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου και η ηρωική έξοδος των "Ελεύθερων Πολιορκημένων" στις 9-10 Απριλίου του 1826.
Ευγ. Ντελακρουά, Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου. 1826.
Πινακοθήκη του Μουσείου Καλών Τεχνών στο Μπορντώ (Musée des Beaux-Arts de Bordeaux)
Το έργο Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου μπορεί να θεωρηθεί ως απεικόνιση της ιδέας της ελευθερίας και του ηρωικού έως το θάνατο αγώνα των σκλαβωμένων εναντίον του τυραννικού ζυγού.
Ο πίνακας εκτέθηκε μαζί με άλλα φιλελληνικά έργα Γάλλων ζωγράφων στην Εθνική Πινακοθήκη, κατά τη διάρκεια της έκθεσης με τον τίτλο
«Η Ελληνική Επανάσταση, ο Ντελακρουά και οι Γάλλοι ζωγράφοι» που διοργάνωσε το 1997 η Εθνική Πινακοθήκη σε συνεργασία με την Ένωση Γαλλικών Μουσείων.
Ο Ντελακρουά ζωγράφισε δύο ακόμα έργα εμπνευσμένα από την ελληνική επανάσταση. Στους δύο αυτούς πίνακες το θέμα είναι ηρωικό, αφού απεικονίζουν πολεμικές σκηνές ανδρείων πολεμιστών.
Ευγ. Ντελακρουά, Επεισόδιο από τον ελληνικό αγώνα ή ο Έλληνας πολεμιστής. 1856.
Εθνική Πινακοθήκη Αθήνα.
Ευγ. Ντελακρουά, Ο γκιαούρης πολεμά τον Πασά. 1827.
